Post-modernizm

Post-modernizm
Genel olarak sosyal bilimlerde özel olarak sosyolojide bugün en büyük elefltiri
post-modernizmden gelmektedir. Post-yap›salc›l›k ile oldukça yak›n elefltiriler
getirmeleri ise, her ikisi aras›nda büyük benzerlikler olmas›ndan kaynaklan›r. Ço-
¤u zaman da birbirleri yerine kullan›l›rlar. Kelime olarak anlam› ise, modernizmin
ve yap›salc›l›¤›n sonu demektir.
Post-modern elefltiriler psikoloji ve iktisat d›fl›ndaki alanlarda; örne¤in, baflta
sosyoloji, co¤rafya, hukuk, flehir planlama olmak üzere baz› alanlarda daha fazla
etkili olmufltur. Çok say›da çal›flma yap›larak yay›nlanmas› konuya ilginin yüksek
oldu¤unu göstermektedir. Ona duyulan ilginin temel kayna¤› modernizmi reddetmesi, yetersiz bulmas› ve kendini modernite d›fl›nda kurmaya çal›flmas›d›r. Modernizmi “yap›söküme” u¤ratma (deconstruction) çabas› bile moderniteden beklentilerini bulamayanlara bafll› bafl›na ilgi kayna¤› olmaktad›r. ‹ki dünya savafl›ndan
baflka, yoksulluk, iflsizlik, fliddet ve zorunlu göç, çevresel kirlilik gibi küresel problemler tüm bilimsel geliflmelere ra¤men giderek artm›flt›r. Bu yüzden onlara göre
kentleflme, sanayileflme, bürokrasi, liberal demokrasi, hümanizma ve her fleyden
önce insan akl›na güven ve rasyonalite de¤erini yitirmifltir. Rasyonalite ve bilimler
insanlar› özgürlefltirmeye yetmeyen; aksine, bask›layan araçlar olarak elefltirilir. Bu
yüzden post-modernizm, her türden büyük kuram veya üst-anlat› olarak gördü¤ü,
di¤er bir ifade ile, her fleyin cevab›n› önceden veren Marksizm, liberalizm gibi ideolojileri, Hristiyanl›k, ‹slamiyet gibi tüm dinleri ve hatta feminizmi bile özcü ve modernist bularak elefltirir. Bunlar›n tezlerinin büyücülük veya astroloji kadar bile kesinli¤i yoktur. Asl›nda post-modernizm bunlara alternatif üst- anlat›lar gelifltirmek
amac›nda de¤ildir. O, sadece aç›klamalara temel veya öz oluflturacak dayanaklar›n
olamayaca¤›n› iddia eder. Onlar aç›klamaya niyetlenmeksizin, göreli yorumlar
yapmay› daha uygun bulurlar. Ayr›ca bugün ve burada olan› daha fazla önemserler. Modernin kendinden önceki gelenekselden üstün oldu¤unu da kabul etmezler. Ak›l d›fl›, tikel ve modern olmayana, geleneksele, coflkuya, metafizik olana, bü-
yü, mit, efsaneye, modernli¤in elefltirdi¤i ne varsa sahip ç›karak de¤er verirler. Popüler kültürü de bu arada önemserler.
Post-modernistler, sosyal bilimler ile do¤a bilimleri, sanat ve edebiyat aras›nda
bilimsel olan ve olmayan aras›nda bir fark gözetmezler.