İnsani Gelişme Endeksi: Kalkınmada İnsani Boyutun Ölçülmesi

Ülkelerin kalkınma düzeylerini belirlemede kullanılan en yaygın ölçümlerden bi­ri de Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından kullanılan “İnsa­ni Gelişmişlik Endeksi (İGE)” diğer adıyla “Beşeri Kalkınma Endeksi”dir. UNDP 1990 yılından bu yana yıllık İnsani Gelişme Raporu (Beşeri Kalkınma Raporu) yayımlamaktadır. 

Rapor’da ülkelerin ekonomik göstergelerinin yanı sıra ekonomik olmayan göstergelerine ilişkin veriler de ele alınarak İGE değerleri hesaplanmak­tadır. Bunun yanında ülkelerin kalkınma politikaları ele alınmakta ve kalkınmada insani gelişme üzerinde özellikle durulmaktadır. 2011’de UNDP, İGE değerlerine göre ülkeleri 4 gruba ayırmaktadır. Bunlar; çok yüksek insani gelişme, yüksek insani gelişme, orta insani gelişme ve düşük insani gelişme şeklindedir.

UNDP, 1990-2011 dönemindeki İGE hesaplama yöntemlerinde revizyona git­miştir. Farklı hesaplama yöntemlerine göre elde edilen verilerin karşılaştırılması zorlaştığından, hesaplama yöntemlerinin değiştiği yıllarda İGE değerleri geçmişe dönük olarak tekrar hesaplanmaktadır. 2011 yılı İnsani Gelişmişlik Raporu’nda ül­kelerin 1980-2011 dönemi İGE değerleri tekrar hesaplanmıştır. Böylece söz konu­su dönemde ülkelerin genel eğilime daha net ortaya çıkmaktadır.