Sosyolojinin tarihsel olarak nas›l ortaya ç›kt›¤›n› aç›klamak.

Sosyolojinin tarihsel olarak nas›l ortaya ç›kt›¤›n›
aç›klamak.
Sosyolojinin gelifliminde dört faktör birlikte önemli rol oynam›flt›r: Bunlar›n bafl›nda Endüstri devrimi gelir. 19. yüzy›l›n ortalar›nda Avrupa’da tar›m
toplumundan üretimin fabrikalarda yap›lmaya bafl-
lad›¤› döneme girilmesi ile birlikte insanlar›n ya-
flamlar›nda köklü de¤iflmeler olmufl; genifl kitlelerin ifl bulmak için topraklar›ndan koparak kentlere göç etmesine ba¤l› olarak yoksulluk, iflsizlik,
kötü çal›flma koflullar›, sa¤l›k, e¤itim ve bar›nma
gibi sosyal sorunlar artmaya bafllam›flt›r. ‹kinci olarak Amerikan ve Frans›z devrimleri önemli rol oynar. Yeni fikir ak›mlar›n›n ortaya ç›kmas›yla birlikte insanlar çevrelerindeki olaylar› yeniden düflünmeye ve yorumlamaya bafllarlar. Monarfliler yerini
daha demokratik sistemlere terk etmeye bafllad›-
¤›nda ise art›k geleneksel ve dinsel aç›klamalar yetersiz kal›r. Üçüncü faktör ise emperyalizm olgusudur. Avrupal›lar›n deniz afl›r› baflka ülkeleri fethederek onlar› sömürgelefltirmelerine ba¤l› olarak
ortaya ç›kan emperyalizm olmufltur. Yeni sömürge
imparatorluklar› kuran Avrupal›lar farkl› kültürlerle karfl›laflt›klar›nda onlar› egemen olabilmek için
araflt›rmalar yapmaya bafllarlar. Son olarak do¤a
bilimlerindeki geliflmelerden söz edilebilir. Do¤a
bilimlerinin parlak geliflimine olanak sa¤layan özellikle de fizik ve kimyada kuramlar›n nesnel ve sistematik gözlemlerle test edilmesi giriflimlerinin etkisi ile sosyal yaflamda da art›k bilimsel yöntemin
uygulanmas›na yönelik ad›mlar at›lmaya bafllanarak sosyolojin do¤ufluna yol aç›lm›fl olur.
Sosyolojinin öncüllerinin katk›lar›n› de¤erlendirmek.
Bu bölümde sosyolojinin öncüleri olarak ‹bni Haldun, August Comte, St. Simon ve Karl Marx k›saca
incelenmifltir. ‹bni Haldun’u basit bir Arap düflü-
nürü ya da tarihçisi olarak görmek yan›lt›c› bir bafl-
lang›ca yol açabilir. Bu nedenle biraz daha gerilere giderek yaflad›¤› dönemi ve öncesini bilmek gerekir. ‹bni Haldun, evrimci ve determinist bir dü-
flünürdür. En önemli eseri olan Mukaddime asl›nda çok kapsaml› bir sosyal bilimler ansiklopedisine benzetilebilir. O bu eserinde uygarl›klar›n geli-
flimini ortaya koyar. St. Simon’un düflünceleri sosyal bilimlerde önemli yank›lar yaratm›flt›r. Toplum
bilimin ayn› do¤a bilimlerinde oldu¤u gibi benzer
temeller üzerinde infla edilmesi gerekti¤ini savunmufltur. St. Simon arkadafl› olan A