Anlaşma’nın Dönemleri

Türkiye ile Topluluk üye devletleri arasındaki ekonomik gelişmişlik farkı yüzün­den ortaklık rejiminin kademeli şekilde uygulanması ve Türkiye’nin bu süreçte Topluluğun ekonomik ve mali yardımları ile desteklenmesi bir zorunluluk olarak

ortaya çıkmıştır. Bu nedenle Anlaşma’da, ortaklığın birbirini izleyen hazırlık, geçiş ve son dönem olmak üzere toplam üç dönemden geçerek gelişeceği öngörülmüş­tür (m. 3). Ortaklığın bir döneminden diğer dönemine geçiş otomatik şekilde de­ğil taraflarca belirlenecektir.

Ortaklığın ilk evresini oluşturan hazırlık dönemi, Türk ekonomisinin taraflar arasında kurulacak olan gümrük birliğine hazırlanacağı dönemdir. Bu dönem, An- laşma’nm yürürlüğe girdiği 1 Aralık 1964 tarihi itibarıyla başlamıştır. Ortaklığın ha­zırlık döneminin usul ve esasları Geçici Protokol ve Mali Protokolde düzenlenmiş­tir. Dönemin süresi 5 yıl olarak öngörülmüş ve Türkiye’nin talebi hâlinde Geçici Protokolde belirlenen usullere göre bu sürenin 10 yıla kadar uzatılması da müm­kün kılınmıştır. Dönemin asıl amacı, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal gelişimini sağlamaktır. Onun için Türkiye, bu dönemde hiçbir yükümlülük altına girmemiş­tir. Aksine kendisine bazı ekonomik yardım ve imtiyazlar verilmiştir. Nitekim Tür­kiye’nin ihracat üstünlüğü olan bazı (tarım) ürünlerine tercihli tarife uygulanması ve belirli bir miktar kredi yardımı yapılması kararlaştırılmıştır. Böylece bu yardım