GÜMRÜK BİRLİĞİNİN KAPSAMI

Türkiye-AB Gümrük Birliği, sanayi ürünlerini ve işlenmiş tarım ürünlerini kapsa­maktadır. İşlenmiş tarım ürünlerinde gümrük vergileri tespit edilirken, tarım payı ile sanayi payı ayrılmakta ve sadece sanayi payı vergi muafiyetine tabi tutulmakta­dır. Türkiye üçüncü ülkelere karşı ise AB’nin sanayi payını uygularken tarım payı­nı ise kendi mevcut koruması ve temel ürünün dünya fiyatı ile iç piyasa fiyatı ara­sındaki farkı esas alarak hesaplama yapacaktır.

Türkiye, AB’den gelen sanayi ürünlerine yönelik tüm gümrük vergilerini ve eş etkili tedbirlerini ortadan kaldırmış, miktar kısıtlamalarına da son verilmiştir. Üçün­cü ülkelerden ithal edilen ürünler için ise AB’nin Ortak Dış Tarifesi uygulamaya başlanmış, hassas olarak nitelendirilen ürünler konusunda 5 yıllık bir geçiş döne­mi öngörmüştür. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi uygulamaları da kademeli bi­çimde üstlenilmektedir.

Tarım ürünlerinin serbest dolaşımı için Türkiye’nin Topluluğun Ortak Tarım Politikasına uyumu 22 yıllık sürenin ötesinde ek bir süreç içinde sağlanması öngö­rülmüştür. Ayrıca, tarafların tarım ürünleri ticaretinde birbirlerine tanıdıkları tercih­li rejimleri, aşamalı olarak ve karşılıklı yarar sağlayacak biçimde geliştireceklerdir. Topluluk, tarım ithalatında tarife tavizleri vermesine rağmen tarife-dışı engellerle tarım sektörünü korumuştur. Tarım sektörünün yanı sıra GB, Türkiye’nin AB için­de rekabetçi konuma geldiği hizmetler sektörünü de kapsamamaktadır.

Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’na dahil olan ürünler ise 1 Ağustos 1996 tari­hinde yürürlüğe girmiş olan bir serbest ticaret anlaşması yoluyla işlem görmektedir.