Katma
Protokolün geçiş dönemine ilişkin temel ilkeleri şunlardır:
•
Taraflar arasındaki ilişkilerin karşılıklı ve
dengeli olma esasına dayanması,
•
Taraflar arasında bir gümrük birliğinin aşamalı
şekilde kurulması,
•
Tarafların ekonomi politikalarının
yakınlaştırılması ve ortak faaliyetlerin geliştirilmesi.
Bu
dönemde, taraflar arasında sanayi ürünlerini konu alan bir Gümrük Birliğinin -
Topluluk tarafından derhâl Türkiye tarafından ise aşamalı şekilde - gerçekleştirilmesi
kararlaştırılmıştır. Yani taraflar açısından gümrük birliğinin asimetrik şekilde
kurulması öngörülmüştür. Topluluk tarafı, bu kapsamda sanayi mallarında Türkiye
den yapacağı ithalata (bazı petrol ürünleri, perakende satışa arz edilmeyen pamuk
ve pamuk ipliği, diğer işlenmiş pamuklu dokumalar, yün ya da ince hayvan
tüyünden yapılma makine dokuma halıları hariç) hiçbir gümrük veya eş etkili vergiler
koymamayı ve (ipekböceği kozası ve ham ipek hariç) miktar kısıtlamaları uygulamamayı
garanti etmiştir.
Hatta Topluluk tarafı, Geçici Anlaşma ile 1971 yılı itibarıyla
bazı petrol ve tekstil ürünleri dışında Türkiye’den ithal ettiği tüm sanayi mallarına
uyguladığı gümrük vergilerini ve miktar kısıtlamalarını tek taraflı olarak kaldırmıştır.
Ayrıca Topluluk tarafı, Türkiye’nin sanayi ürünleri ihracatına tam serbestî
sağlamanın dışında Türk tarım ürünlerine çeşitli sürüm kolaylıkları tanımıştır.
Türkiye
ise Topluluk çıkışlı mallara uygulanan gümrük ve eş etkili vergilerini
12
ve 22 yıllık süreler içinde aşamalı şekilde
kaldırmayı ve aynı dönem içinde Topluluğun ortak
gümrük tarifesi ve tarım politikasına uyum sağlamayı taahhüt etmiştir.
12 yıllık listede daha çok geçiş döneminde dış rekabet gücü kazanacağı düşünülen
üretken dallar ile o zaman için Türkiye’de kurulması düşünülmeyen sanayi
dallarının ürünleri yer almaktaydı. Topluluğun ortak gümrük tarifesine uyum
hususunda da 12 yıllık listede yer alan mallar için 12 yıllık bir süre, 22
yıllık listede yer alanlar için ise 22 yıllık bir süre yer almıştı.
Katma Protokolde ayrıca ithalat
miktar kısıtlamaları (kotalar) ve eş etkili tüm önlemler ilke olarak her iki
taraf için de yasaklanmıştır (m. 22).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder