Sanayileşme Politikalarında Değişim

Türkiye ekonomisinde gerek sanayi sektörü ve gerekse imalat sanayi, 1960’lı yıl­lardan sonra önemli gelişim göstermiş, imalat sanayinin ulusal gelir içindeki payı yükselmiştir. İmalat sanayi bu gelişim sürecinde birincisi 1960’larda ikincisi 1980’ler- de olmak üzere iki önemli aşamadan geçmiştir. 1960’larda ithal ikameci ve devle­tin aktif rol aldığı politikalar sanayileşmeye katkıda bulunmuş, ancak bu süreç 1970’lerde krize girmiştir. 

24 Ocak 1980 Kararlarının temellerinden birini oluşturan ihracata dayalı sanayileşme stratejisiyle birlikte imalat sanayi hızla gelişmiştir. Bu gelişim, 1990’lardaki makro ekonomik istikrarsızlıklar sonucu yerini tekrar durak­lamaya bırakmıştır. Buna rağmen 1980’de başlayan süreç günümüzde de devam etmektedir. Türkiye’nin sanayi politikasındaki gelişmeler, 1960-1980 ve 1980-2012 dönemine ilişkin olarak Tablo 5.6’da gösterilmiştir.

Politikalar	1960-1980 Dönemi	1980-2012 Dönemi
D>ş dünya ile ilişkiler	İthal ikameci ve mutlak koruyucu politikalar. Yerli üretimi olan mallarda (sektörlerde) ithalatın bütünüyle yasaklanması.	İhracata dayalı sanayileşme, düşük tarifeler ve kotalar ile dış dünyaya açılma.
Kur, faiz, fiyat politikalar>	Değerli TL, faiz ve fiyat kontrolleri, dönem sonunda döviz krizinin yanı sıra ara malı ithali ve faizde darboğaz.	Döviz kuru politikalarıyla ihracatın desteklenmesi, fiyat ve faiz denetimlerine son verilmesi ve ara malı ithalatında patlama.
Sanayileşmede kamu rolü	Merkezi planlamaya dayanan kamu yatırımları, devletçi politikalar, KİT'ler yoluyla özel sektöre ucuz girdi verilmesi.	Sanayi sektöründe kamu yatırımlarının sınırlandırılması, KİT'lerin özelleştirilmesi.
Teşvik politikalar>	İmalat sanayi yatırımlarına yönelik aktif bir teşvik politikası, iç pazara yönelik sanayi yatırımlarının teşviki.	İmalat sanayi dışındaki sektörlere de yayılan bir teşvik politikası, parasal teşvikler yerine vergi indirimi muafiyeti gibi uygulamaların öne çıkışı, ihracata yönelik doğrudan teşviklerin artırılması.
Sanayide ortaya ç>kan sorunlar	Dönem sonunda rekâbet edememe sebebiyle verimsiz ve uluslararası düzeyden yüksek fiyatla üretim yapan bir imalat sanayi, dış pazarın hedeflenmemesi sebebiyle imalat sanayinde ölçeğin optimumun altında kalması.	Dönem başında verimlilik ve ihracat artışına karşılık, özel sektörün rekâbet gücünü zamanla kaybetmesi, küreselleşmeyle artan rekabet karşısında düşük katma değerli sektörlerin gelişmesi, küresel pazarda Çin'in rekabeti sonucunda emek-yoğun sektörlerde pazar kaybı.